جایگاه و اهمیت دریا های ایران

دریای خزر

دریاچه خزر بزرگترین دریاچه دنیاست که به همین دلیل آن را دریا می‌نامند

دریای خزر یا دریای کاسپین از شمال به روسیه، از جنوب به ایران، از غرب به جمهوری آذربایجان و ازشرق به جمهوری‌های ترکمنستان و قزاقستان محدود می‌شود.

بزرگترین دریاچه جهان، به علت وسعت زیاد (6.5برابر دریاچه «اورال» و 13 برابر دریاچه «بایکال» و زمانی تمامی سطح خشکی‌های آسیای جنوب باختری را می‌پوشانید) از همان زمان‌های پیش دریا خوانده می‌شد.

 

طول و عرض خزر به ترتیب 1204 و 204 کیلومتر و مساحت آن 436000 کیلومتر مربع است.

سطح خزر در حدود 28 متر از سطح آب‌های آزاد پایین‌تر و عمق متوسط آن در حدود 180 متر برآورد شده است.

سه بخش شمالی، جنوبی و میانی که عمق و بستر متفاوتی از یکدیگر دارند بر اثر برجستگی زیر‌آبی در امتداد ارتفاعات قفقاز به وجود آمده‌اند.

نمک‌های محلول در آب دریای خزر با آب اقیانوس‌ها متفاوت است. در حاشیه شرقی خزر میانی کولاب قره بغاز قرار دارد که با ویژگی‌های خاص خود بر عجایب طبیعی بزرگ‌ترین دریاچه افزوده است. این کولاب به صحرای گرم و خشک ترکمنستان مشرف است.

از 6380 کیلومتر طول سواحل خزر حدود 922 کیلومتر از آستارا تا رود اترک متعلق به ایران است.

دریای خزر از نظر صید ماهی اهمیت بسیار دارد و ماهیان خاویاری آن دارای شهرت جهانی هستند. سالیانه حدود 300 تن خاویار از صید این ماهی‌ها به دست می‌آید. حدود 90 درصد خاویار جهان نیز از این دریا به دست می‌آید.

در این دریا حدود 100 گونه ماهی زندگی می‌کند که درحال حاضر تنها حدود 15 نوع آن مورد بهره‌برداری است.

دریای خزر دارای ذخایر نفت و گاز است و کل ذخایر اثبات شده نفت در این دریا ۵۰ میلیارد بشکه است و این یعنی حدود ۴ درصد از کل ذخایر نفتمسقط (پایتخت عمان) هستند.

جایگاه و اهمیت دریا های ایران

دریای عمان

دریای عمان پهنه آبی است که خلیج فارس را به اقیانوس هند متصل می‌کند

دریای عمان، پیشروی آب اقیانوس هند است به داخل خشکی در جنوب غربی آسیا.

کشورهای ایران و پاکستان در شمال آن و کشورهای عمان و امارات در جنوب آن قرار دارند.

دریای عمان از سمت غرب توسط تنگه هرمز به خلیج فارس و از سمت شرق و جنوب شرقی به دریای عرب و اقیانوس هند وصل می‌شود.

در جنوب دریای عمان کشور عمان قرار دارد. طول ساحل ایران در امتداد دریای عمان، از خلیج گواتر تا بندر عباس، 784 کیلومتر است.

سواحل جنوبی ایران از تنگه هرمز تا بندر گواتر مجاور آن است و این مسافت نیمی از سواحل جنوبی ایران را تشکیل می‌دهد.

مدار رأس‌السرطان از شمال آن عبور می‌کند و از این رو این دریا در منطقه گرم کره زمین واقع است.

حداکثر درجه حرارت سطح آب در مرداد ماه 33 درجه و در دی ماه دست کم 19.8 درجه است. طول آن از تنگه هرمز تا دکن حدود 610 کیلومتر و عرض آن کمتر از عرض آب‌های خلیج فارس است.

مساحت آن 903 هزار کیلومتر مربع است در مقابل عمق آن از خلیج فارس بیشتر است.

عمق این دریا در اطراف چاه‌بهار حدود 3398 متر است. هرچه به سوی غرب پیش برویم، عمق آن به سرعت کم می‌شود تا جایی که در نزدیکی تنگه هرمز به 73 متر می‌رسد.

بنادر کوچکی چون جاسک، چاه‌بهار، گواتر در کنار این دریا‌ دیده می‌شوند که بیانگر بازرگانی و دریانوردی آن است.

شهرهای مهم حاشیه این دریا در ایران چابهار و جاسک و در کشور عمان مسقط (پایتخت عمان) هستند.

جایگاه و اهمیت دریا های ایران

دریاچه ی ارومیه

دریاچه ارومیه بزرگترین سطح آبی کشور بوده که مابین دو استان آذربایجان غربی و شرقی قرار دارد . میانگین طول ان  بطور تقریب 140 کیلومتر و پهنای ان بین 16 الی 63 کیلومتر متغیر است . وسعت دریاچه بر اساس عکس های ماهوارهای در سال    1990 معادل 5263 کیلومتر مربع بر اورد شده است ،  اما مساحت متوسط دریاچه را در حدود 5500 کیلومتر مربع تخمین زده اند   .  عمق متوسط این دریاچه 4/5 متر و حداکثر عمق 13 متر در شمال دریاچه و حجم تقریبی آن 31 میلیارد متر مکعب می باشد

 دریاچه ارومیه از دو محیط آبی و خشکی تشکیل شده است :
 1- محیط آبی
 2- محیط خشکی

   اهمیت و ارزش پارک ملی :
- ارزش حفاظتی به جهت داشتن انواع گونه های حیات وحش
  -  ارزش حفاظتی به جهت داشتن انواع گونه های پوشش گیاهی در سطح جزایر
 -   ایجاد تعادل طبیعی در منطقه آذربایجان
 -  ارزش توریستی ، تفریحی و اجتماعی
 -  داشتن عناوینی بمانند : پارک ملی ، اندو ختگاه زیست سپهر و تالاب بین المللی 
 -   ارزش طبی ( لجن درمانی )
  -  ذخیره گاه زیست سپهر
   - تالاب بین المللی ( ثبت شده در کنوانسیون رامسر ) 

جزایر پارک ملی دریاچه ارومیه
 پارک ملی دریاچه ارومیه شامل 102 جزیره بزرگ و کوچک می باشد که مهمترین آنها عبارتند از :

جزیره کبودان ( قویون داغی ) با 3125 هکتار مساحت

جزیره اشک با 1250 هکتار مساحت

 جزیره اسپیر با 1250 هکتار مساحت

 جزیره آرزو با 800 هکتار مساحت

 جزایر نهگانه ( محل تخمگذاری پرندگان)

مشخصات حوزه آبریز دریاچه ارومیه
وسعت حوزه : 51876 کیلومتر مربع
 
  عمده ترین اجزای تشکیل دهنده 
تپه ها                               21 0/0
نواحی کوهستانی                38 0/0
فلاتها و تراسهای فوقانی       2/11 0/0
 
 منابع آب دریاچه ارومیه   
21 رودخانه دائمی و 7 رود خانه فصلی و 39 مسیل
 چشمه های داخل دریاچه
 بارشهای مستقیم باران و برف
ویژگیهای زیستی دریاچه ارومیه
 1- حوضه دریاچه ارومیه جزو تقسیم بندی های مرکز تنوع گیاهان WWF  و IUCN    قرار دارد .               
2- در حوضه اکولوژیکی دریاچه ارومیه 546 گونه گیاهی به ثبت رسیده است .
جوامع گیاهی اصلی عبارتند از :
گیاهان شور پسند  ( Halophytic   )
گیاهان شن پسند ( pseammaphytic  )
گیاهان خشکی زی ( Xerophytic )
گیاهان آب پسند ( Hydrophtic   )
3- دریاچه ارومیه شامل انبوه فراوانی از جلبک های سبز – آبی می باشد .
تولید بالای این جلبکها اساس زنجیره غذایی را ایجاد مینماید .
4- در حوزه اکولوژیکی دریاچه ارومیه ،27 گونه پستاندار ،  212 گونه پرنده ، 41 گونه خزنده ، 7 گونه دوزیست و 26 گونه ماهی وجود دارد .
5- دریاچه ارومیه زیستگاه زمستان گذرانی گروههای بزرگی از مرغان آبزی  ( بویژه اردکها و مرغان دراز پا Waders ) می باشد . علاوه بر این بزرگترین کلنیهای تولید مثلی فلامینگو در ایران و همچنین پلیکان سفید را پذیرا می شود .
6- دو نوع از پستانداران در معرض نابودی به جزایر پارک ملی دریاچه ارومیه معرفی و در آنجا جمعیت آنها افزایش یافت . این دو نوع پستاندار گوزن زرد ایرانی  Dama  mesopotamica و قوچ و میش ارمنی  Ovis  orientalis  gimelini  می باشد .  
7- مهمترین بی مهره آبزی دریاچه ارومیه  Artemia  urmiana  می باشد که یک گونه میگوی بومی آب شور است . این جانور از رده سخت پوستان بوده و تامین کننده غذای بسیاری از گونه های مهم پرندگان ( فلامینگو ) می باشد .
8- در دریاچه ارومیه تعداد زیادی زیستگاه های آبی و خشکی وجود دارد . 17 سایت بحرانی شامل خود دریاچه بعضی زیستگاه های خشکی مهم و تالابهای اطراف دریاچه به عنوان مهمترین نواحی جهت مدیریت حفاظتی و حمایتی مطرح شده اند .
گونه های در معرض تهدید پرندگان ثبت شده در حوزه اکولوژیکی دریاچه ارومیه(سال 1379 IUCN)
با کلان کوچک  -   اردک بلوطی  -  غاز پیشانی سفید کوچک  -   خروس کولی دشتی -  عروس غاز -  میش مرغ -  اردک مرمری -  متای پاسرخ -   اردک سرسفید -  دلیجه کوچک

................................................................

«مشت عثمان»، کوچکترین جزیره دریاچه ارومیه

 

 

 

"بزرگ‌ترین نبرد دریایی" خلیج فارس در دوران دفاع مقدس

در طول "هشت سال دفاع مقدس" "نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران" در سیادت از مرزهای آبی و مسیرهای مواصلاتی دریایی سنگ تمام گذاشت بطوری که صادرات نفت و واردات کالاهای اساسی حتی یک روز هم با مشکل مواجه نشد.

در این گزارش قصد داریم در هفته دفاع مقدس با تشریح ابعاد یکی از چندین عملیات نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، یعنی "عملیات مروارید"، یادی از دریادلان نیروی دریایی کنیم که با صلابت و اقتدار از حریم آبی میهن دفاع کردند.