احتمالا اولین تلاش جهت دستیابی به نفت در بستر دریا در کالیفرنیا حدود سال 1900 میلادی به ثمر رسید که چاه های نفت از روی اسکله ای متصل به ساحل و به فاصله 500 متر از ساحل حفر گردید.

*** سکوهای چوبی (سکوهای اولیه)

در سال 1909 در دریاچه ۱فری در ۲کادوپاریش لا با استفاده از شمعهای چوبی و دکلهای حفاری چوبی سکویی چوبی ساخته شد و از روی آن چاه هایی حفر گردید.بدین ترتیب اتصال سکو به ساحل از بین رفت و سکو با استفاده از شمع در دریا احداث گردید.

در سال 1920 یک سکوی چوبی در آبهای کم عمق دریاچه۳ ماراسی بیو واقع در ونزوئلا ساخته شد و از روی آن عملیات حفاری انجام پذیرفت .البته از آنجایی که شدت امواج در این دریاچه به مراتب کمتر از دریا میباشد نمیتوان آن را سکوی دریایی قلمداد نمود.

در سال 1930 در جنوب لوئیزیانا از روی یک سکوی چوبی که کانالی در کنار آن جهت استفاده از سرویس بارجها و قایقها جهت حمل و نقل احداث شده بود حفاری صورت گرفت. ایجاد سکوهای چوبی با استفاده از شمع های چوبی همچنان ادامه یافت به نحوی که در سال 1933 سکویی در اعماق 7/3 متری آب و به فاصله یک کیلومتری از ساحل احداث گردید.

در سال 1937 شرکت ۴برون اندروت آمریکایی در فاصله 6/1 کیلومتری از ساحل یک سکوی چوبی در عمق 3/4 متری احداث نمود. عملیات احداث سکوهای چوبی تا سال 1940 ادامه یافت و پس از آن به علت شروع جنگ جهانی دوم گسترش عملیات معلق گردید.

ferry 1

caddo parish la 2

maracibio 3

brown & root 4

*** سکوهای فولادی

در زمان جنگ جهانی دوم و پس از آن به دلیل نیازهای جنگ صنایع فولاد پیشرفت شایان توجهی نمود و پس از پایان جنگ سازه های فولادی از جمله سکوهای فولادی رواج یافتند .اولین سکوی فولادی در سال 1946 میلادی در عمق 3/4 متری ساخته شد شایان ذکر است که جهت احداث این سکو 238 شمع به کار رفت.

اولین سکوی فولادی از نوع ۱شابلونی با روش ساخت کنونی (یعنی ساخت در ساحل و پس از حمل نصب در محل) در سال 1947 در آبهای خلیج مکزیک ساخته شد که این سکو در 29 کیلومتری از ساحل و در عمق 1/6متری نصب گردید. سپس یک سکوی دیگر از این نوع در عمق 2/15 متری احداث شد و بدین ترتیب یک صنعت جدید متولد گردید . در طول دوره پیشرفت سکو سازی به موازات پیشرفت صنایع فولاد به مرور قطر شمع ها بزرگتر گردیده و از تعداد آنها کاسته شد و روشهای اجرایی بهبود یافت .

در سال 1949 ده سکو در خلیج مکزیک احداث گردید که در اثر نیروی امواج طوفانی این سکوها یا کاملا از بین رفت و یا صدمه کلی بر آنها وارد آمد. در سال 1955 برای اولین بار با ساخت سکویی به طور کامل در ساحل و حمل توسط بارج و نصب به وسیله بارج های جرثقیل دار عظیم درعمق 5/30 متری ساخت سکوهای بلند تر رواج یافت و روز به روز بر ابعاد سکوها افزوده گردید .سکوها در اعماق بیشتر و به فاصله دورتر از ساحل نصب شدند .

در سال 1976 کمپانی نفتی 2شل اعلام کرد که بلند ترین سکوی نفتی دنیا را در آبهای خلیج مکزیک نصب خواهد کرد . این سکو کامل و مجهز به تمامی تجهیزات (دکل حفاری مخازن- گل حفاری –محل اقامت افراد- وسایل تولید و غیرو...)بود نام این سکو کونیاک گذارده شد و در فاصله 160 کیلومتری جنوب شرقی ایلت لوئیزیانا و حدود 15 کیلومتری دهانه می سی سی پی در عمق 9/310 متری نصب گردید که حدود 9/22 متر سکو نیز (علاوه بر عمق آب )از آب بیرون بود این سکو دارای 24 شمع با قطر خارجی 122 سانتیمتر و ضخامت جداره شمع ماکزیمم برابر 35/6 سانتیمتر بوده که وزن کلی سکو بالغ بر 53500 تن متریک می باشد و برای موج به ارتفاع 9/22 متر و پریود 12 ثانیه و سرعت باد معادل 150 مایل در ساعت و زلزله خطی 0/2Gو در حالت پلاستیک0/4G طراحی گردیده است مدل کامپیوتری این سکو شامل 700 گروه و 2000عضو میباشد کمپانی شل و 14 کمپانی دیگر در این کار شرکت داشتند که هزینه آن بالغ بر 250 میلیون دلار گردید.

در حال حاضر بلند ترین 3سکوی ثابت شابلونی در عمق 5/315 متری در خلیج مکزیک نصب گردیده و سکوهای عظیم از نوع ثابت وزنی 4بتونی در دریای شمال احداث گردیده است و برای اعماق خیلی زیاد از سکوهای شناور و سکوهای 5پایه کششی استفاده میگردد . در سال 1984 میلادی در اعماق 6/609 متری به وسیله شرکت 6بکتل یک سکوی پایه کششی نصب گردید .

همانگونه که تشریح گردید در روند تکاملی ساخت سکوها از آنجایی که مسائل نفتی –سیاسی و بعضا نظامی (از جمله سکوی رادار تکزاس )مطرح بوده شتاب زیادی به چشم میخورد و این صنعت که میتوان گفت حدود 50 سال قدمت دارد مراحل پیشرفت زیادی را پشت سر نهاده است . به موازات پیشرفت سکوهای فوق الذکر سکوهای حفاری مانند سکوهای 7خود بالابر و 8غوطه ور و9 نیمه غوطه ور نیز مراحل تکاملی خود را طی نموده اند.

template platform 1

shell co 2

template fixed platform 3

gravity platform 4

tension leg platform 5

bechtel 6

jack up 7

submersible 8

semi-submersible 9
 
*** سکوهای ثابت : سکوهای ثابت نوع۱ شابلونی

این نوع سکو معمولا در آبهای کم عمق تر نصب میگردد .و البته امروزه از این نوع در اعماق 5/315 متری نیز نصب شده است ولی معمولا بیشتر تا عمقی حدود 100 متر از آنها استفاده می شود.

نام گذاری این سکو بدین سبب است که از پایه های سکو به عنوان هادی جهت نصب شمع ها استفاده میشود (شمع ها از داخل پایه سکو یا از خارج و متصل به پایه سکو کوبیده میشوند) به این سکو اصطلاحا سکوی ۲جاکت نیز گفته می شود.

این سکو شامل قسمتهای زیر می باشد:

۱ -جاکت یا یک قاب فضایی که جهت سرویس دادن در نصب شمع ها و به عنوان ۳مهاری های جانبی برای شمع ها طراحی گردیده اند .

۲ -شمع ها که منتقل کننده بار افقی و عمودی دائمی به کف دریا میباشند.

۳ -۴روسازه که شامل خرپاهای فضایی و عرشه های ضروری جهت تحمل بارهای بهره برداری و دیگر بارها می باشد.

قسمت اعظم این نوع سکوها در دنیا (حدود 60% کل این سکوها)در خلیج مکزیک واقع می باشند که بلند ترین سکو از این نوع در عمق 5/315 متری در آبهای خلیج مکزیک نصب گردیده است .

از این نوع سکو علاوه بر خلیج مکزیک در دریاچه ماراسی بیو –خلیج فارس –آفریقا علی الخصوص نیجریه و سواحل کالیفرنیا استفاده می گردد.

نصب سکوی ثابت از سال 1955 در خلیج فارس متداول گردید و در سال 1964 اولین سکوی ثابت در آبهای ایران نصب گردید . و هم اکنون حدود 135 سکوی ثابت نوع شابلونی در آبهای ایران در خلیج فارس و متعلق به ایران وجود دارد. سکوهایی که در خلیج فارس نصب میشوند در مقایسه با سکوهای خلیج مکزیک در مقابله با امواج و طوفانهای ضعیف تری طراحی می گردند.

در سواحل کالیفرنیا عامل تعیین کننده ابعاد سکوها زلزله می باشد نه امواج ناشی از طوفان در دریا .

در آلاسکا فشارهای ناشی از یخ به ضخامت 2/1 الی 8/1 متری وارده بر سکو به مراتب بحرانی تر از نیروهای ناشی از زلزله و امواج ناشی از طوفان می باشد .این نیروها به حدی زیاد است که سکوی ثابت از نوع شابلونی برای این منطقه جوابگو نبوده و مناسب نمی باشد .

به همین دلیل از نوع سکوی تراز شونده و یا سکوی تک پایه مونوپاد استفاده می گردد

سکوهای ثابت دریایی اصولا از مزیت خاصی برخوردارند زیرا هزینه نصب آنها نسبتا پایین و سکوهای پایداری می باشند که در خارج از سطح آب بدون ایجاد حرکت مهمی میتواند عملیات حفاری و تولید و دیگر کارها مانند بر روی آنها انجام گیرد. در خلیج مکزیک قابل دسترس بودن وسایل ساخت و سولت حمل و نصب بر رونق سکوهای ثابت دریایی در آن منطقه افزوده است.

tamplate 1

jacket 2

lateral bracing 3

super structure 4

*** سکوی حفاری خود بالابر ( jack up rig)

سکوهای خود بالا بر سکوهایی هستند که بر روی آب شناورند و تا محلی که باید جهت حفاری یا کارهای دیگر عمل کنند بر روی آب مانند کشتی حرکت مینمایند .پس از استقرار در محل حفاری با جک های پنوماتیک-هیدرولیک یا الکتریک پایه های سکو تا کف دریا پایین رانده میشوند و بعد سطح عرشه را به سمت بالا تا ارتفاعی که لازم است بالا برده تا از اثرات موج مصون بماند و یا ارتفاع لازم جهت حفاری را کسب نماید.

سکوی خود بالابر در مواقع اسقرار در محل پایداری زیادی دارد و میتواند عملیات حفاری حتی تا اعماق 140 متری از روی آن انجام گیرد ولی معمولا برای اعماق 15 الی 100 متر از آن استفاده می گردد. بر روی این سکو محل اسکان پرسنل –1محل فرود هلیکوپتر-دکل حفاری-جرثقیل-قایق نجات و دیگر وسایل ضروری تعبیه می گردد.

گفتنی است که دولت ایران در سال 1363(ه.ش)یک دستگاه سکوی حفاری خود بالا بر از شرکت هیتاچی ژاپن خریداری کرد که این دستگاه با حدود 8300 تن وزن خالص و مساحت 4000 متر مربع و با پایه های قابل نصب تا عمق 93 متری قابلیت حفاری تا عمق 6100 متری را دارا می باشد.این دستگاه دارای امکانات لازم از قبیل خوابگاه‌های متعدد- نماز خانه-رستوران –سالن کنفرانس-باشگاه-بهداری-محل فرود هلیکوپتر و دیگر امکانات فنی جهت حفاری میباشد و مجموعا امکانات زندگی جهت حدود یکصد نفر را دارا می باشد که دولت ایران علاوه بر این سکو یک سکوی خود بالابر دیگر به نام شهید مدرس را دارا است.